“ Ouw klip staot open, pas maor op of ouwe veugel zal gaon vliegen” zei Lenard toen Co het bankje van de Veirkensmart naderde. Veel kon Co dat niet schelen en hij knoopte al lopende zijn broek dicht. “Ik eb mij snel moeten omkleejen want van de meirend zijn ik mee mijn vrouw nog naor de dokter op Klooster mee gewist”. Hij liet daarmee wel blijken dat hij maar al te graag naar Lenard en het bankje kwam. “Het was niets bijzonders zee d’n dokter, ouwe vrouwen zaoken, maor niks om bang voor te zijn”.
Met die toelichting hoopte hij verdere vragen van Lenard over het onderwerp te voorkomen. Wellicht daarom stokte het gesprek even. Het eerste grote wielerevenement, de ronde van Hengstdijk, met profwielrenners uit de Tour de France was net gepasseerd.
“IJ je gij Kees Pellenaars oek gezien Co? Ze zeggen dat er op zijn ‘uis een bordje staat met Hier is het”. “Ik wist daorom nie dat er zoeveel auto’s waoren” zei Co, “ze stonden op den Oostdijk tot aon baos Verschuren,” voegde hij er aan toe.

Beide heren waren actief geweest voor het comité met het slaan van houten palen om het parkoers af te zetten, het helpen opbouwen van de tribune en het schoonmaken van de weg. “Tot aon de Plattendijk zijn ‘k gekommen mee mijn schop”, zei Co. Lenard was op het dorp gebleven en volgens sommigen had hij de hele tijd op zijn spaai staan leunen, zo dicht mogelijk bij het café waar iedereen die maar iets met het wielerspektakel had te maken, in en uit liep.
De medewerkers waren na afloop rijkelijk beloond, althans zij die graag bier lustten. “Het was de moeite, twee daogen buik-sta-bij bier naar binnen kippen, ik zijn blaaij dat da voorbij is”.
Of Lenard dat helemaal meende, daar had Co zo zijn twijfels over. “Edde da gezien, al die coureurs bij de paster, ‘ij zegende zijn eigen daorom wel eerst, gelijk as alle pasters”.
Terwijl Lenard die woorden uitsprak keek hij Co ondervragend aan. “Nog nieuwskes Co, nog iets meegemaokt. Ik weet nie of ik het goed gezien heb, maor zag ik ou vrouw nie mee een nieve fiets en ‘eur ‘aar in de krul over het durp raaien?” Het was eigenlijk geen nieuws, het hele dorp wist het al, maar Lenard wilde zoals altijd van de hoed en de rand weten.
“Jao, manneken, deze keer ‘ebben wij us aon d’n trok gezeten. Nonkel Piet van mijn vrouw last moeders kant wierd begraoven en bij de koffietaofel kreeg mijn vrouw n’n papieren brief van de notaris uit Hulst, net als alle andere neven en nichten. D’r was één koppel bij da twee brieven kreeg, ‘ij was een neefken en zij een nichtjen van nonkel Piet. Hoe da kan, da weet ik nie, maor ze waoren “eel ketent, da zag ‘k wel.” “Het was zeker n’n geleerden brief ee Co, van zo n’n notaris keuje nie veel anders verwachten.
‘Ik heb daor zelf ook nie veel verstand van”, lokte hij Co uit zijn tent. “Da viel eigenlijk nog wel mee, want de notaris et ‘m zelf voorgelezen. ‘IJ begost mee te zeggen dat nonkel Piet bij hem was verschenen. Ik zee nog zachtjes tegen mijn vrouw da Maria en bij ons de gordijnen, oek verschenen zijn. Daor kost ze weeral nie mee lachen en ze draoide eur scherpe vingernagels in mijnen eirem. Maar toen de notaris voorlas dat alle neven en nichten 600 gulden kregen, dan was het toch evekus stil aan de taofels.”
“Daor keuje flinke putten van in de grond pissen,” onderbrak Lenard de enthousiaste woordenstroom van Co.
Maar Co reageerde daar niet op en ging onstuitbaar verder. Het is daor aon de koffietafel oek nog leutig geworden want er was van alles te eten en te drinken, zoeveel agge maor wou.
Ik aoi bijna een stuk in mijn voeten en er waoren zelfs vrouwen bij die borrels dronken. We konden twee weken laoter bij de notaris om het geld kommen en we zijn maor gelijk een nieve fiets voor mijn vrouw gaon kopen bij Masselis, aan de Veirkensmarkt op de Groenendijk.
En terwijl de fietsenmaoker de fiets in orde maokte è ze eur eigen nog schonen permanent laoten zetten bij de vrouw van de smid”. En toch was Lenard nog niet uitgevraagd. “Edde voor ouw eigen oek nog iets gekregen, het was natuurlijk wel het geld van ouw vrouws kant ee Co?”
“Da kom nog wel è ze al gezeed, maor een schone doos grote sigaoren eb ik al binnen. Elisabeth Bas staot er deftig op, as ik er elke zondag één van rook dan kan ik er een ‘eel jaor mee toekommen volgens da mijn vrouw zegt”. Aan die woorden dacht Lenard toen hij een paar maanden later een beetje zielig en alleen op het bankje zat.
Co was “vrij schielik” gestorven, eerst was het een “kouw”, daarna een “beetjen de griep” geweest, maar toen daarop een dubbele longontsteking was gevolgd, had Co zijn laatste adem uitgeblazen.
Hij was vredig gestorven, na een godsvruchtig en arbeidzaam leven, zo had het van af de preekstoel geklonken en “‘ij aoi een schoon bieleken” hadden alle mensen gezegd. Een paar dagen na de begrafenis had Lenard zijn fiets gepakt en had hij met Co in zijn gedachten wat doelloos rondgereden door de mooie polders rondom Hengstdijk. “Last de Plattendijk naor d’n Tasdijk, op Kruisdorp bij Mieke Buijs naor gewist en op de Kruispolder bij Martha de Deyn en oek nog evekus bij Piet de Sport op Lamswjeirde. Maor ik kost ’t nieverast nie vinden”.
Toen hij die dag thuiskwam zat de vrouw van Co aan de keukentafel met voor haar een kom koffie en een houten sigarenkistje.
“Ik eb d’n overschot van Co zijn sigaoren maor naor ‘ier gebrocht want bij ons is d’r geen mens die sigaoren lust,” zei ze en hield zich flink. Lenard snoot zijn neus in zijn boerenzakdoek en pinkte zo ongemerkt mogelijk een traantje weg.
“Het was ne goeien mens, Co, ik eb er veel mee gekaort en w‘ebben saomen dikwijls veel gelachen.
Het is eeuwig zonde dat ‘ij gestorven is, ‘ij was nog veels te goed”. De woorden van Lenard deden de vrouw van Co zichtbaar deugd en ze liet zich nog een kommeke koffie inschenken voordat ze opgelucht en een beetje getroost naar huis fietste. Op het einde van datzelfde jaar vertrok Lenard samen met zijn vrouw naar Hulst, “de koekenstad,” zoals mensen dat toen noemden. Een tante van zijn vrouw had daar een huis leegstaan en ze konden dat voor een schappelijk prijsje huren.
“Ons kinders weunen daor in de buurt en ge wordt oek een dagsken ouwer” had Lenard vergoeilijkend gezegd de eerste keer dat hij weer eens “op zijn durp” was. Hengstdijk blijft: “Usdijk”, maar na Co en Lenard is ook het “banksken aon de Veirkensmart” verdwenen om nooit meer terug te komen.

Edy Compiet