Hengstdijk

Hengstdijk (Oost-Vlaams: Usdijk) is een dorp in de gemeente Hulst in de Nederlandse provincie Zeeland. Het dorp heeft 538 inwoners, waarvan 289 mannen en 249 vrouwen, per 1-1-2012 en is een van de oudste dorpen van Oost-Zeeuws-Vlaanderen. De dijk waaraan het dorp ligt is in 1161 opgeworpen. Direct daarna werd ook een parochie gesticht. De inpoldering werd uitgevoerd door monniken van de abdij van Onze-Lieve-Vrouw Ter Duinen. Het dorp is gelegen aan de kreek De Vogel en had een open verbinding met de Westerschelde. Na de Tweede Wereldoorlog is het voorzieningenniveau van het dorp flink gedaa ld; een kerk uit 1892 en een lagere school zijn er evenwel nog steeds te vinden.

Tot 1936 was Hengstdijk een zelfstandige gemeente waartoe ook de buurtschappen Oostdijk en Oude Stoof behoorden. Tussen 1936 en 1970 maakte het deel uit van de gemeente Vogelwaarde; daarna van Hontenisse en sinds 2003 van de gemeente Hulst.

De oudste vorm van de naam Hengstdijk is Hengisdic. Via verschillende tussenvormen als Hainsdijc en Heijnxdijck, komt er pas na 1700 voor het eerst een "t" in de naam voor. De naam van het dorp heeft dan ook geen betrekking op een dijk voor hengsten, maar op de dijk van een persoon die Hinges of Henge geheten heeft.

Meer historie en oude foto's zijn te vinden in het archief.

Het wapen van Hengstdijk

Het wapen van Hengstdijk is een sprekend wapen aangezien de afbeelding verwijst naar de naam van de plaats. Het bestaat uit in goud een springend paard van sabel (zwart) op een grond van sinopel (groen).
In 1698 werd het gebruikt als deel van het wapen van het Hulsterambacht, op 31 juli 1817 werd het als gemeentewapen bevestigd.
Bron Wikipedia.

De vakbond van weleer

Rond 1900 werden door de diverse bisdommen in Nederland per parochie vakbonden opgericht. Over het algemeen was de naam: R.K. Werklieden Vereeniging St. Joseph, gevolgd door de naam van de parochie. Vanuit deze bonden werden behalve het vakbondswerk ook vele andere activiteiten ontplooid. Zo werden er soms inkoopverenigingen, bouwverenigingen (nu de woningbouwcoöperaties) en muziekverenigingen opgericht. Rond de oorlog werden de vakbonden omgedoopt tot KAB: De Katholieke ArbeidsBeweging. Daarna kwamen de namen NVV en FNV.



Toen kwam de verrassing.
Na een diner bij ‘t Jagershuis kreeg de uitbater een vlag aangeboden met daarop de tekst R.K. Werkl. Vereen. St. Joseph Hengstdijk. Na wat denkwerk aan de toog kwam men tot de volgende conclusie. De aanbieder was de kleinzoon van een oud-voorzitter van de lokale vakbond: Piet Burggraaf.

De vlag was tijdens de openingsuren van het café te bewonderen in de gelagkamer. Of deze in tijdens de brand in 't Jagershuis op 19 oktober 2018 verloren is gegaan is niet bekend.

Bovenstaande tekst is naar eer en geweten met de huidige kennis de beste weerslag van de werkelijkheid. Nadere en/of betere informatie is altijd welkom.

Oude landkaart

Op de foto ziet u een detail van Hengstdijk in ongeveer 1770. De titel van de landkaart is:
KAARTE DE PAROCHIE, EN POLDERS VAN HEYNSDYCK.
De kaart is van D.W.C. Hattinga, gebaseerd op een kaart van 1668 van Herman Pierssens filius Peters en Gillis Speelman. Landmeter Hattinga heeft in onze streek veel kaarten gemaakt. Samen met de everingboek gaven ze een prachtig beeld van de streek.

Een everingboek bevat een perceelsgewijze opsomming van het grondbezit en daaraan gekoppeld het bedrag waarmee elk perceel belast werd (het geschot). Het everingboek - in combinatie met bodemkunde, toponymie en archeologie - leent zich goed voor de huidige landschapsreconstructies.

Weetjes

Jan Francies Verras die in 1798 ,in die tijd was Zeeuws-Vlaanderen een deel van de Franse Republiek, verhuisde in 1837 van Stoppeldijk naar Graauw. Hij ging werken op de scheepswerf van De Klerk in Kruispolderhaven. Een aantal jaren later, in 1865, vestigde hij zich op Graauwse Paal en stichtte er zijn eigen werf, ‘Moed en Trouw’ genaamd. Het type boot dat door hem gebouwd en gerepareerd werd, is een houten vissersschuit die hengst genoemd wordt. Die naam schijnt ontleend te zijn aan het dorp Hengstdijk.
Werd dat type daar als eerste gebouwd? Hengstdijk ziet er niet direct uit als een havenplaats, maar dat is wel anders geweest. Het ligt op de oever van de kreek De Vogel en die heeft altijd via de Haven van Hulst, de huidige Oude Haven (d’Aof) verbinding gehad met de Honte of Westerschelde. Aan de zuidkant van de dijk waarop de Sint-Jozef- en de Plevierstraat liggen, zijn wel eens resten gevonden van gevlochten rijswerk.

Oude Zeeuwse vissersschepen